Με αφορμή το Maritime Cyprus 2019, ο CEO της VTS Vasiliko Terminal Services Γιάννος Λακκοτρύπης μας ξεναγεί στη βάση τους και μας μιλά για την ισχυρή βιομηχανία, τον ανταγωνισμό, τα πλάνα και τις τεράστιες προοπτικές
Συνέντευξη στη Μαρίνα Αβραάμ
Φωτογραφίες: Βαρβάρα Πουρούτη
Ποιες προοπτικές διανοίγονται στο κεφάλαιο ενέργεια, στην ευρύτερη περιοχή Βασιλικού; Τι αλλάζει στην περιοχή τους επόμενους μήνες;
Η περιοχή του Βασιλικού είναι τη δεδομένη περίοδο στο επίκεντρο της προσοχής της Ανατολικής Μεσογείου. Φιλοξενεί τις πιο σημαντικές υποδομές του νησιού και δυστυχώς την αξία της περιοχής την αντιληφθήκαμε με τον χειρότερο τρόπο το 2011. Με την εγκατάσταση του τερματικού από-υγροποίησης φυσικού αερίου στις εγκαταστάσεις του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού της ΑΗΚ, τη μετακίνηση από την Λάρνακα όλων των υποδομών εταιρειών πετρελαιοειδών συμπεριλαμβανομένης και της υποδομής γκαζιού LPG, καθώς και την αναμενόμενη αύξηση του κύκλου εργασιών όλων των υφιστάμενων εργασιών, αντιλαμβάνεστε πως οι προοπτικές που διανοίγονται στην περιοχή είναι τεράστιες. Είναι ακριβώς για αυτό το λόγο που προγραμματίζεται και επέκταση του λιμανιού του Βασιλικού για να μπορεί να φιλοξενήσει υποδομές κολοσσών που δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ μας. Επομένως, οι μήνες που ακολουθούν, αναμένονται να είναι ιδιαίτερα σημαντικοί. Αν αναλογιστούμε δε, πως με το ενδεχόμενο ανακάλυψης ικανοποιητικών ποσοτήτων φυσικού αερίου, υπάρχει πρόνοια υλοποίησης ενεργειακού κέντρου στην περιοχή, μπορεί κάποιος να αντιληφθεί τι μέλλει γενέσθαι.
Τι σημαίνει για την Κύπρο, να έχει το δικό της μερίδιο και ρόλο στη ναυτιλία της Ευρώπης;
Η Κύπρος, από αρχαιοτάτων χρόνων, θεωρείτο ηγετικό ναυτιλιακό Κέντρο και οι Κύπριοι ναυτικοί αποτελούσαν την ελίτ της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Είναι μείζονος σημασίας για την Κύπρο να διατηρεί αυτήν τη ναυτική παράδοση και να συντηρεί το σημαντικό μερίδιο στην Ευρώπη. Αφενός γιατί δυνατή ναυτιλία συνεπάγεται και με οικονομική δυναμική και ανάπτυξη, αφετέρου γιατί η ναυτιλία στην Κύπρο αποτελεί την πιο σταθερή βιομηχανία του τόπου μας. Το 7% του ΑΕΠ, δεν είχε μειωθεί ούτε κατά την περίοδο της κρίσης αλλά ούτε και από το εμπάργκο της Τουρκίας, καθώς και οι χιλιάδες συμπολίτες μας που απασχολούνται στον ευρύτερο κλάδο της ναυτιλίας, αποτελούν την πιο σημαντική απόδειξη γιατί η Κύπρος θα πρέπει να ενισχύσει τις προσπάθειες της για μια ισχυρή ναυτιλιακή βιομηχανία. Η ενέργεια της κυβέρνησης να δημιουργήσει τον θεσμό του υφυπουργείου ναυτιλίας ήταν πιστεύω ένα από τα success stories αυτής της διακυβέρνησης. Πολύ πετυχημένος αποδεικνύεται και ο διορισμός της κ. Πηλείδου.
Πόσο εύκολο είναι για ιδιωτικές εταιρείες όπως η VTS, να παρέχουν υψηλής ποιότητας ναυτιλιακές υπηρεσίες, σε ξένους ενεργειακούς κολοσσούς;
Είναι γεγονός πως η συνεργασία με ξένους ενεργειακούς κολοσσούς δεν είναι η πιο εύκολη υπόθεση και αποτελεί εμπειρία ζωής για όσους έχουν την ευκαιρία να συνεργαστούν μαζί τους. Οι εταιρείες αυτές, δέχονται υπηρεσίες μόνο και όταν πληρούνται κάποιες ψηλές προδιαγραφές και τηρούνται αυστηρά κριτήρια. Είναι ακριβώς αυτή η ανάγκη που μας βοηθά να αναβαθμίσουμε τις υπηρεσίες μας, να βελτιωθούμε και να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί. Εμείς, στη VTS, είχαμε εντοπίσει αυτές τις προϋποθέσεις και είναι ακριβώς αυτός ο λόγος που επενδύουμε και συντηρούμε ένα υπερσύγχρονο στόλο σε συνδυασμό με ένα άρτια καταρτισμένο προσωπικό. Έχουμε επίσης προνοήσει την πιστοποίηση όλων μας των εταιρειών με τα πιο απαιτητικά πιστοποιητικά ποιότητας.
Είναι σκληρός ο ανταγωνισμός μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα;
Δεν θα χαρακτήριζα ακριβώς σαν ‘ανταγωνισμό’ τη σχέση ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Ως επαγγελματίας που υπηρέτησα και τους δύο τομείς, μπορώ να την χαρακτηρίσω μάλλον σαν σχέση αλληλεξάρτησης. Το πρόβλημα είναι πως στις πλείστες περιπτώσεις, ο δημόσιος τομέας αδυνατεί να παρακολουθήσει τους απαιτητικούς ρυθμούς του ιδιωτικού. Είναι εδώ ακριβώς που χρειάζονται τομές μεταρρύθμισης και εκσυγχρονισμού της δημόσιας υπηρεσίας.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση αλλά και απειλή για ένα εκτελεστικό διευθυντή, όπως εσάς;
Οι ενέργειες, αποφάσεις και ρίσκα ενός εκτελεστικού διευθυντή, έχουν άμεσο αντίκτυπο σε έναν αριθμό εργαζομένων. Στο πιο πρόσφατο παράδειγμα, η διοίκηση και διεύθυνση της Tomas Cook έχει αφήσει χιλιάδες εργαζομένους στο δρόμο, κυρίως λόγω κακοδιαχείρισης και έλλειψης οράματος. Συνεπώς, η πιο μεγάλη πρόκληση είναι να μπορείς, μέσω σωστής και χρηστής διοίκησης να είσαι διορατικός, προνοητικός και ευέλικτος σε αυτό το μεταλλασσόμενο επιχειρησιακό περιβάλλον για να διασφαλίσεις το μέλλον της επιχείρησης και κατ’ επέκταση των εργαζομένων. Υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι παράγοντες μεταβαλλόμενοι επίσης επειδή τα οικονομικά συμφέροντα είναι πολλά και ο επηρεασμός είναι πολυεπίπεδος. Απειλή αποτελεί και ο αθέμιτος ανταγωνισμός.
Ισραήλ, Ιταλία, Γαλλία είναι πλέον από τους ισχυρούς παίκτες στα ενεργειακά της Κύπρου. Μπορούν να θεωρούνται ασπίδα έναντι των τουρκικών απειλών και προκλήσεων;
Οι τουρκικές προκλήσεις είναι ένα τρανό παράδειγμα αστάθμητου παράγοντα που αναφέραμε. Κακά τα ψέματα όμως, η Κύπρος δεν μπορεί από μόνη της να ανταπεξέλθει στις τουρκικές προκλήσεις κυρίως τις στρατιωτικές. Οι στρατηγικές συνεργασίες και η ευθυγράμμιση συμφερόντων με ισχυρά κράτη όπως το Ισραήλ, οι ΗΠΑ, Γαλλία και Ιταλία ίσως να είναι και η μοναδική ασπίδα, όχι κατ’ ανάγκη στρατιωτική, έναντι αυτών των προκλήσεων και απειλών που διαρκώς κλιμακώνονται. Το ενδιαφέρον της Γαλλίας και της Γερμανίας στα πλαίσια της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας (PESCO) στη ναυτική βάση στο Μαρί αποτελεί παράδειγμα θετικής εξέλιξης προς αυτή την κατεύθυνση
Παγκόσμιες συγκυρίες, όπως οικονομική ύφεση, κλιματικές αλλαγές ή στοχευμένες επιθέσεις των ΗΠΑ σε Αραβικούς στόχους, θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά την ναυτιλιακή βιομηχανία;
Το έχουμε δει, το βλέπουμε να συμβαίνει και το πιο πιθανόν θα το ξαναδούμε στο μέλλον. Η γεωγραφική θέση της Κύπρου σε συνδυασμό με τις γεωπολιτικές και οικονομικές μας συνεργασίες και εξαρτήσεις, καθιστά την ναυτιλιακή μας βιομηχανία άμεσα ελαστική στα περισσότερα. Πρέπει όμως να ομολογήσω και να πιστώσω την ναυτιλιακή βιομηχανία, πως την περίοδο της οικονομικής ύφεσης, την ώρα που ο τουρισμός, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και άλλες βιομηχανίες του τόπου βρίσκονταν στον αναπνευστήρα, η ναυτιλία αποτελούσε σταθερή αξία συνεισφέροντας 7% του ΑΕΠ μας.
Είναι προσοδοφόρος κλάδος η ναυτιλία για τον τόπο μας, που περιβάλλεται από θάλασσα;
Σαφέστατα και πρόκειται για προσοδοφόρο κλάδο. Θα τον χαρακτήριζα χρυσορυχείο για τον τόπο μας. Εκτός από την συνεισφορά του κλάδου στην οικονομία και στην αγορά εργασίας, αποτελεί σήμα κατατεθέν, αυτό που λέμε brand name, προβάλλοντας τον τόπο μας και το εθνικό μας πρόβλημα. Είναι μεγάλη υπόθεση να συγκαταλέγεται η μικρή μας Κύπρος στους γίγαντες της διεθνούς ναυτιλιακής κοινότητας. Η Ναυτιλία είναι διαχρονικά ο καλύτερος πρεσβευτής της Κύπρου διεθνώς.
Ποια είναι τα ασυγχώρητα λάθη που έχουν γίνει σε αυτό τον τομέα μέχρι στιγμής;
Όπως σε όλους τους τομείς, λάθη έχουν γίνει και είναι αναπόφευκτα. Αν μπορούσα να το χαρακτηρίσω λάθος, το εμπάργκο της Τουρκίας είναι τροχοπέδη για την ανάπτυξη του τομέα. Μπορώ να αντιληφθώ τα δεδομένα της περίστασης, αλλά η συγκεκριμένη υπόθεση αποτελεί επέκταση του ευρύτερου εθνικού μας προβλήματος. Δεν θα μπορούσα επίσης να μην αναφερθώ στο πιο πρόσφατο λάθος του τρόπου ιδιωτικοποίησης του λιμανιού Λεμεσού. Προς την σωστή μεν κατεύθυνση η απόφαση ιδιωτικοποίησης, πολύ λανθασμένη δε η υλοποίηση της απόφασης. Λάθος που δυστυχώς αναμένεται να μας στοιχίζει για πολλά ακόμα χρόνια.
Θα παροτρύνατε τη νέα γενιά να ασχοληθεί με τη θάλασσα; Αν ναι προς ποια κατεύθυνση;
Απόλυτα και χωρίς ενδοιασμούς. Οι Κύπριοι από αρχαιοτάτων χρόνων θεωρούνταν οι καλύτεροι ναυτικοί αλλά και ναυπηγοί! Το έχετε ήδη επισημάνει πως η Κύπρος περιβάλλεται από Θάλασσα και δυστυχώς οι μοντέρνοι Κύπριοι δεν έχουμε ενσωματώσει τη νησιώτικη / ναυτική κουλτούρα. Η θάλασσα είναι πάθος, είναι αγάπη και δεν μπορείς να την εξηγήσεις σε αυτούς που βλέπουν μόνο επιφάνεια. Η γαλάζια οικονομία προσφέρει απεριόριστες ευκαιρίες, από ναυτιλιακά, μέχρι ναυτικά επαγγέλματα ακόμα και επαγγέλματα που έχουν να κάνουν με βιολογία της θαλάσσιας ζωής, και άλλες υποβρύχιες δραστηριότητες. Λόγω της φύσης των δραστηριοτήτων του ομίλου της VTS, θα παρότρυνα την νέα γενιά να μην διστάσει να ασχοληθεί με ναυτικά επαγγέλματα. Παλαιότερα εκείνοι που επέλεγαν να οργώσουν τους ωκεανούς, ως ναυτικοί, ανήκαν σε κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Σήμερα εργάζονται στη βάση διεθνών προτύπων, είναι πανεπιστημιακού επιπέδου και με άρτια εκπαίδευση. Το μεγαλύτερο ποσοστό μεταφορών στις μέρες μας γίνεται δια θαλάσσης, γι’ αυτό και η εμπορική ναυτιλία έχει αποκτήσει την αίγλη που της αρμόζει. Το μέλλον προδιαγράφεται προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις των καιρών και δεν θα μπορούσε να εξαιρεθεί ο ανεξάντλητος τομέας της ναυτιλίας.
Χρειάζονται πιστεύετε περισσότερες μεταρρυθμίσεις στον τόπο μας για να κάνει στροφή η νέα γενιά στις ευκαιρίες που δημιουργούνται όπως για παράδειγμα Σχολή Ναυτιλιακών σπουδών;
Πιστεύω πως έχει ξεκινήσει η πολυπόθητη μεταρρύθμιση, έστω και με αργούς ρυθμούς. Πέραν των ναυτιλιακών και ναυτικών προγραμμάτων που προσφέρονται το τελευταίο διάστημα στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα του τόπου μας και όχι μόνο, βλέπουμε πρωτοβουλίες όπως την εγκαθίδρυση του Κυπριακού Ινστιτούτου Ναυτιλίας μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων να παίρνει σάρκα και οστά. Ταυτόχρονα, η πρόσφατη ανακοίνωση του ΠτΔ για δημιουργία Υφυπουργείου Μεταρρύθμισης και Καινοτομίας, αποτελεί πολύ θετική εξέλιξη. Το συγκεκριμένο υφυπουργείο θα διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που χρειάζονται.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που ανταγωνιστές σας έφεραν σε άβολη θέση;
Πρόσφατα, όταν με άκομψο και αθέμιτο τρόπο ανταγωνιστές προσέγγισαν σημαντικό εταίρο και μελλοντικό επενδυτή στον τόπο μας και μάλιστα στην παρουσία μου. Ο ανταγωνισμός είναι υγιές φαινόμενο και επιβάλλεται να υπάρχει γιατί σε βελτιώνει και σε αναγκάζει να αναβαθμίζεσαι και να εκσυγχρονίζεσαι. Φτάνει να είναι υγιής. Δυστυχώς, πολλές φορές ούτε και οι κρατικές υπηρεσίες βοηθούν προς στην σωστή κατεύθυνση.
Πώς καταφέρνετε να αποβάλετε την ένταση μιας μέρας και να μην παίρνετε στο σπίτι οτιδήποτε έχει να κάνει με τη δουλειά;
Με τον αθλητισμό φυσικά. Ασχολούμαι με πολλών ειδών αθλήματα και πολλές φορές επικίνδυνα. Η αδρεναλίνη βοηθά πολύ να αποβάλλεται η ένταση. Επίσης, μου αρέσει πολύ να διαβάζω βιβλία και να παίζω πιάνο. Η μουσική είναι ότι πιο χαλαρωτικό υπάρχει. Με κάθε ευκαιρία, συνήθως αργά το βράδυ, προσπαθώ να ασχολούμαι με όλες αυτές τις δραστηριότητες.
Τι σας κάνει καλύτερο άνθρωπο καθημερινά;
Η προσφορά προς τον συνάνθρωπο αλλά κυρίως προς το περιβάλλον. Έχουμε καταφέρει στον όμιλο να εμπεδώσουμε περιβαλλοντική συνείδηση στο προσωπικό κυρίως σε ότι αφορά την Θαλάσσιο περιβάλλον. Διοργανώνουμε καθαρισμό παραλιών πολύ συχνά. Συμμετέχω επίσης σε πρωτοβουλίες καθαρισμού βυθού και ακτών με τα παιδιά μου. Μέσω αυτής της συνεισφοράς πιστεύω αφήνουμε μια πολύ σημαντική παρακαταθήκη στις μελλοντικές γενεές, αλλά και κτίζουμε κουλτούρα. Χωρίς γαλάζιο δεν μπορεί να υπάρξει πράσινο, δεν μπορούμε να υπάρχουμε εμείς. Επίσης, προσπαθώ με κάθε τρόπο να βοηθώ τους συνανθρώπους μου καθημερινά, είτε μέσω της ενασχόλησης μου με τα κοινά, είτε μέσω συνεισφοράς σε οργανωμένα σύνολα, κτλ. Είναι κάτι που το έχω μεγάλη ανάγκη καθώς με βελτιώνει ως άνθρωπο και με κρατεί μακριά από τοξικές καταστάσεις.
Ποια είναι η ευαίσθητη πλευρά του Γιάννου Λακκοτρύπη;
Ότι έχει να κάνει με την οικογένεια και κυρίως τα παιδιά μου. Είναι η Αχίλλειος πτέρνα μου. Τα παιδιά σε μεταμορφώνουν, σε βελτιώνουν, σε διδάσκουν. Τα παιδιά σε κάνουν να έχεις τρωτά σημεία. Είναι εκείνα που σε αναγκάζουν να σκέφτεσαι πρώτα εκείνα και μετά τον εαυτό σου, αλλά σε αναγκάζουν να προσέχεις τον εαυτό σου για εκείνα.