Σε μία εποχή όπου αυξάνεται συνεχώς το ποσοστό καισαρικών τομών, η σκηνοθέτιδα Δανάη Στυλιανού μάς παρουσιάζει τη θαυμαστή εμπειρία της γέννας μέσα από το νέο της ντοκιμαντέρ με τίτλο “Birth Days”, που θα προβληθεί την Κυριακή 5 Αυγούστου 2018 στο Κέντρο Ευαγόρα Λανίτη, στη Λεμεσό.
Συνέντευξη στην Εύη Παπανικολάου
Τι σε ενέπνευσε να ασχοληθείς με τον Κινηματογράφο;
Η οικογένεια μου ασχολείται επαγγελματικά με τη φωτογραφία, έτσι από νεαρή ηλικία είχα εκδηλώσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην τέχνη της φωτογραφίας και στον οπτικοακουστικό τομέα.
Ποιες είναι οι κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές στις οποίες συμμετείχες;
Έχω σκηνοθετήσει δύο μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ, εκτός από το φετινό. Το “Sharing an Island”, το 2011, με θέμα τις διακοινοτικές σχέσεις Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων νέων, και το “A Haircut Story”, το 2014. Στο ντοκιμαντέρ αυτό, επτά ιστορίες αναδύονται μέσα από τη μαύρη τρύπα των τραπεζών, ένα χρόνο μετά που η Κύπρος έγινε η πρώτη χώρα στην Ευρωζώνη στην οποία εφαρμόστηκε κούρεμα καταθέσεων. Επιπλέον, έχω συμμετάσχει σε κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές στην Κύπρο και την Ελλάδα ως casting director και ως βοηθός σκηνοθέτη.
Καισαρική τομή. Τι σκέψεις και συναισθήματα σού προκαλούν αυτές οι δύο λέξεις;
Η καισαρική τομή είναι μια σωτήρια επέμβαση, η οποία μπορεί να χρειαστεί να γίνει εσπευσμένα την ώρα του τοκετού ή προγραμματισμένα για λόγους υγείας που δεν επιτρέπουν στη μητέρα να γεννήσει το μωρό της φυσιολογικά. Παλαιότερα, λόγω της έλλειψης πρόσβασης σε αυτή την επέμβαση γνωρίζουμε ότι χάνονταν μάνες και μωρά στις γέννες. Το θλιβερό, όμως, είναι ότι σήμερα στη χώρα μας τα ποσοστά των καισαρικών τομών ξεπερνούν κατά το τετραπλάσιο το ποσοστό που συνιστά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Και αυτό συμβαίνει για μια σειρά από λόγους.
Ποιοι λόγοι, κατά τη γνώμη σου, οδηγούν τις σύγχρονες γυναίκες στην επιλογή της καισαρικής τομής;
Από την έρευνα που κάναμε, και από τις συζητήσεις που είχαμε τόσο με επαγγελματίες υγείας όσο και με τις ίδιες τις γυναίκες, οι λόγοι για αυτή την τάση ποικίλλουν. Τα ποσοστά των καισαρικών τομών δεν είναι αυξημένα μόνο επειδή μια γυναίκα μπορεί να επιλέξει από πριν την καισαρική, αλλά και διότι η υπερβολική φαρμακευτική χορήγηση και ιατρική παρέμβαση την ώρα του τοκετού μπορεί να οδηγήσει σε μια επείγουσα καισαρική. Επιπλέον, επικρατεί ο μύθος “μια φορά καισαρική, πάντα καισαρική”. Αυτό μαθαίνουμε ότι δεν ισχύει αφού το ποσοστό επιτυχίας μιας γυναίκας για φυσιολογικό τοκετό, μετά από καισαρική, ανέρχεται στο 74%. Υπάρχουν βεβαίως κάποιες προϋποθέσεις για αυτό, όπως είναι η σωστή παρακολούθηση. Βασικός λόγος της αύξησης των καισαρικών είναι θεωρώ η μη προετοιμασία της γυναίκας, η έλλειψη ενημέρωσης για τα οφέλη του φυσιολογικού τοκετού και τα ρίσκα της καισαρικής τομής τόσο κατά τη διάρκεια της γέννας όσο και μακροχρόνια, αλλά και η απουσία μεθόδων ενδυνάμωσης της γυναίκας που χρειάζεται στη σύγχρονη εποχή. Επιπλέον, είναι αλήθεια ότι το σύστημα παροχής μαιευτικής φροντίδας έχει ιατρικοποιηθεί τόσο πολύ που η γυναίκα αντιμετωπίζεται πλέον ως ασθενής και όχι ως μια έγκυος γυναίκα που θα φέρει στον κόσμο ένα παιδί, όπως γινόταν από καταβολής κόσμου. Η ιδιωτικότητα είναι μια βασική ανάγκη που έχουν όλες οι γυναίκες, διότι ο τοκετός είναι μια σημαντική στιγμή κατά την οποία η έγκυος θέλει ησυχία και αθόρυβη παρακολούθηση. Αυτό το δικαίωμα, το οποίο έχει κατοχυρώσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, συχνά καταπατείται διότι τα νοσοκομεία και οι κλινικές μας δεν είναι φιλικά προς το έμβρυο και την επίτοκο. Γίνονται όμως ήδη κάποια θετικά βήματα, ιδιαίτερα με πρωτοβουλία των μαιών, για βελτίωση αυτού του προβλήματος, όπως είναι η δημιουργία του Δωματίου Φυσικού Τοκετού που λειτουργεί πιλοτικά στο Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού, και είναι ένας χώρος που προστατεύει την έγκυο από αχρείαστες παρεμβάσεις και της δίνει το περιθώριο για κινητικότητα, χωρίς να την καθηλώνει πάνω σε ένα κρεβάτι σαν να είναι άρρωστη. Οι λόγοι φυσικά για την αύξηση των καισαρικών τομών στη χώρα μας επεκτείνονται και στο ιατρικό προσωπικό, το οποίο πολλές φορές δίνει προτεραιότητα στο ωράριό του, αφού ο τοκετός με καισαρική τομή φαίνεται να “βολεύει”, αφού συνήθως δεν συμβαίνει μέσα στη μέση της νύχτας. Υπάρχουν κι άλλοι λόγοι. Αλλά δεν μπορούμε να τους αναλύσουμε όλους εδώ. Σας καλώ να παρακολουθήσετε το ντοκιμαντέρ και να βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα.
“Birth Days”! Ένα ντοκιμαντέρ για τη θαυμαστή εμπειρία της γέννας. Πώς γεννήθηκε αυτή η ιδέα και τι αναμένεται να παρακολουθήσουν οι θεατές;
Το νέο μου ντοκιμαντέρ με τίτλο “Birth Days”, το οποίο θα κάνει πρεμιέρα την Κυριακή 5 Αυγούστου 2018, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Λεμεσού, ασχολείται με την εμπειρία της γέννας στα χρόνια των ανεξέλεγκτων ιατρικών παρεμβάσεων. Το ντοκιμαντέρ ασχολείται με τους λόγους της αύξησης των καισαρικών τομών, με το πώς έχει μετατραπεί η πράξη της φυσιολογικής γέννας σε ένα κυκεώνα ιατρικών παρεμβάσεων, αλλά και με τα δικαιώματα της γυναίκας στον τοκετό, που συχνά παραγνωρίζονται. Παρουσιάζονται σκηνές από φυσιολογικούς τοκετούς, συνεντεύξεις με επαγγελματίες υγείας και μια σειρά από πραγματικά γεγονότα. Αφετηρία για την ταινία ήταν η γνωριμία μου με κάποιες μαίες, το έργο των οποίων ανοίγει νέους ορίζοντες στη διαχείριση του τοκετού ως μια πολύτιμη εμπειρία στη σύγχρονη εποχή της ιατρικής και τεχνολογικής εξέλιξης.
Ποιος είναι ο στόχος σου μέσα από αυτό το ντοκιμαντέρ;
Ο βασικότερος στόχος μου είναι η κάθε γυναίκα που θα παρακολουθήσει το ντοκιμαντέρ να ενδυναμωθεί ως προς την εμπειρία της γέννας, να αντλήσει ενημέρωση, να νιώσει “ικανή”, να έχει επιχειρήματα και να μπορέσει να απαιτήσει τα δικαιώματά της στον τοκετό που πολλές φορές καταπατούνται. Επίσης, στόχος μου είναι να αναδείξω το επάγγελμα της μαίας, αυτής της μητρικής φιγούρας που στέκει δίπλα στη γυναίκα με υπομονή, ακούραστη και δυνατή στο πλάι της, όσες ώρες κι αν διαρκέσει ένας τοκετός.
Πώς ήταν η συνεργασία σου με το ιατρικό και μαιευτικό προσωπικό; Ποιες μαιευτικές κλινικές και ιατρικά κέντρα συμμετέχουν;
Η συνεργασία μου με όλους τους επαγγελματίες υγείας που συμμετέχουν στο ντοκιμαντέρ ήταν άψογη, αφού πάνω απ’ όλα μου έδειξαν εμπιστοσύνη και πίστεψαν σε αυτό που ήθελα να κάνω. Από την πλευρά μου, προσπάθησα να χειριστώ το θέμα με πολύ σεβασμό, λόγω της ευαισθησίας που το χαρακτηρίζει και φυσικά λόγω του ότι η κάθε επίτοκος είναι πολύ ευάλωτη την ώρα του τοκετού. Στο ντοκιμαντέρ συμμετέχει το προσωπικό του μαιευτηρίου του Γενικού Νοσοκομείου Λεμεσού, προσωπικό του Fetal Medicine Centre στη Λεμεσό και της Κλινικής ΙΣΙΣ στη Λευκωσία, καθώς και άλλοι επαγγελματίες παιδίατροι, μαίες και σύμβουλοι γονιμότητας.
Τι αποκόμισες από την έρευνα και τη διαδικασία έναρξης και ολοκλήρωσης του ντοκιμαντέρ;
Εκτός από τα συμπεράσματα της έρευνας, σε προσωπικό επίπεδο αυτό που αποκόμισα είναι ότι στη ζωή μας έχουμε καταλήξει να κάνουμε τα πάντα βάσει προγράμματος. Όμως ο τοκετός, εμπίπτει σε μια ζώνη που δεν διέπεται από χρονικά όρια, και αυτό και μόνο με έμαθε ότι για να γεννηθεί ένα μωρό, μια ιδέα ή ακόμα και μια τέτοια ταινία θα πρέπει να αφεθεί κανείς σε αυτή την αβεβαιότητα της στιγμής που πρόκειται να συμβεί και που κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει πώς θα είναι.
Πότε και πού θα πραγματοποιηθεί η επίσημη προβολή του;
Το ντοκιμαντέρ “Birth Days” θα προβληθεί για πρώτη φορά την Κυριακή 5 Αυγούστου και ώρα 18:30, στο πλαίσιο του 13ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Λεμεσού, στο Κέντρο Λανίτη, παρά το Μεσαιωνικό Κάστρο της Λεμεσού. Θα υπάρξουν και άλλες προβολές τους επόμενους μήνες και στις άλλες πόλεις.
Υπάρχουν σκέψεις για προβολή του και σε οθόνες του εξωτερικού;
Σίγουρα. Η ταινία θα κατατεθεί σε διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου και ελπίζουμε ότι θα επιλεγεί για να προβληθεί.
Ποιο είναι το επόμενο κινηματογραφικό ή τηλεοπτικό σου βήμα;
Προς το παρόν, μόλις έχω ολοκληρώσει αυτό το ντοκιμαντέρ, η δημιουργία του οποίου ήταν μια πολύπλοκη και δύσκολη διαδικασία, οπότε τους επόμενους μήνες θα επικεντρωθώ στην προώθηση και προβολή του, τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό. Εξάλλου η ζωή του ντοκιμαντέρ που μόλις έχει γεννηθεί, τώρα αρχίζει!
Πρεμιέρα Ντοκιμαντέρ “Birth Days”:
Κυριακή 5 Αυγούστου 2018 και ώρα 18:30 στο Κέντρο Ευαγόρα Λανίτη (Χαρουπόμυλοι), παρά το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού. Υπότιτλοι: Ελληνικοί & Αγγλικοί. Είσοδος: €2.
Περισσότερες πληροφορίες: www.filmfestival.com.cy – Tηλ.: 99 517910