Η σημασία του να είναι κανείς Särbo
Ακολουθώ 303 λογαριασμούς στο Instagram. Οι 302 από αυτούς ποστάρουν ρετρό φορέματα, ευφάνταστα γλυκά και βίντεο με γάτες (κάποιοι και τα τρία μαζί, οι γλυκούληδες). Ο 303ος είναι ο επίσημος Instagram λογαριασμός του σουηδικού κράτους (@sweden.se). Και οκ, μπορεί στα posts τους να φιγουράρουν σημαντικά λιγότερες γάτες απ’ ό,τι θα ήθελα, κάνουν όμως κάτι πολύ cool: κάθε μέρα ποστάρουν και από μία σουηδική λέξη. Χρήσιμο για σένα, αν είσαι word nerd και θέλεις να μάθεις τι ακριβώς σημαίνει αυτό το hygge. Χρήσιμο για μένα, καθότι πλέον μετράω 7 μήνες στη χώρα και τα σουηδικά μου είναι ακόμα επιπέδου Γ’ Δημοτικού. (Σύμφωνα με πρόχειρους υπολογισμούς, μαθαίνοντας μία νέα λέξη τη μέρα, σε μερικούς μήνες θα μπορώ επιτέλους να παραγγείλω ρολό κανέλας στον καφέ χωρίς να μου φέρουν ρολό κάρδαμου.) Τις προάλλες λοιπόν, η σουηδική λέξη της ημέρας ήταν «Särbo». Ουσιαστικό, gender neutral.
Ο Särbo σου είναι σαν να λέμε ο ρομαντικός σου παρτενέρ, με τον οποίο όμως δεν είσαι παντρεμένη και δεν συγκατοικείς. Για να σε προλάβω, ο όρος δεν περιγράφει σχέσεις από απόσταση. Ζευγάρια Särbo μπορεί να ζουν στην ίδια πόλη, στην ίδια γειτονιά, ακόμα και στην ίδια πολυκατοικία, αλλά, παρ’ όλα αυτά, διατηρεί ο καθένας το διαμέρισμά του. Και όχι, δεν μιλάμε για ανθρώπους που μόλις άρχισαν να βγαίνουν ραντεβού, αλλά για μακροχρόνιες, ευτυχισμένες σχέσεις που επιλέγουν συνειδητά να μη συγκατοικήσουν ή να παντρευτούν. Μιλάμε για ένα ζευγάρι, ας τους πούμε Παρτενέρ 1 και Παρτενέρ 2, που είναι χρόνια μαζί αλλά ζουν χωριστά χωρίς κάποιο πλάνο να συγκατοικήσουν στο μέλλον. Πάρε μια ανάσα μέχρι να επεξεργαστείς την πληροφορία. Περιμένω.
Και τώρα πες μου, τι σκέφτεσαι; Μήπως τυχόν κάτι δεν πάει και τόσο καλά στη σχέση τους; Μήπως τυχόν ο Παρτενέρ 1 προτιμάει να του μαγειρεύει η μαμά του; Μήπως τυχόν ο Παρτενέρ 2 έχει παράλληλο δεσμό; Μήπως τυχόν απλά δεν θέλουν και τόσο ο ένας τον άλλο;
Η αλήθεια είναι πως δεν φταίμε εμείς. Από τότε που πήραμε την πρώτη μας ΜπιΜπιΜπο (συγγνώμη, Μπάρμπι, ας μην προδίδω την ηλικία μου), έχουμε γαλουχηθεί με την πεποίθηση πως το end game κάθε καλής σχέσης είναι ο γάμος – ή, έστω, επειδή έχουμε 2019, η συμβίωση. Ακόμα και οι πιο προοδευτικοί εξ ημών, όταν συναντάμε έναν τρόπο ζωής που διαφέρει ριζικά από αυτόν που έχουμε διδαχτεί ως «σωστό» (ή, έστω, ως «συνηθισμένο»), ένα φρύδι θα το σηκώσουμε με απορία. Λοιπόν, αφήστε το φρύδι σας κάτω. Αν το καλοσκεφτούμε, το να είναι/έχει κανείς Särbo έχει πολλά προτερήματα.
Ποικιλία
Είναι πολύ ωραίο να ξέρετε τι ακριβώς θα κάνετε απόψε το βράδυ (Netflix and chill) και πού ακριβώς θα το κάνετε (στον κοινό σας καναπέ, που έχει πάρει το κοινό σχήμα των σωμάτων σας). Μετά από λίγο καιρό όμως (βδομάδες, μήνες ή χρόνια, αναλόγως τι ζώδιο είστε), το να έχετε διαρκώς το ίδιο background στο βιτρό της σχέσης σας, θα σας κάνει να νιώθετε κάπως σαν νεκρή φύση. Σκεφτείτε το: κινούμαστε, συμπεριφερόμαστε και αλληλεπιδράμε διαφορετικά μέσα σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Το να έχετε τη δυνατότητα να αλληλεπιδράτε με τον παρτενέρ σας σε δύο διαφορετικά σπίτια μπορεί να φαντάζει περιττό στην αρχή, αλλά μετά από λίγο καιρό (βδομάδες, μήνες ή χρόνια) θα είναι το μόνο που θα σας κρατάει ξύπνιους στις καίριες σκηνές αυτού του έργου που έχετε δει πολλάκις. Και τώρα αντικαταστήστε τη λέξη «αλληλεπιδράτε» με τη φράση «κάνετε σεξ» και ξαναδιαβάστε την παραπάνω πρόταση.
Αλλά δεν είναι μόνο η ποικιλία στους καναπέδες/κρεβάτια/λοιπές οικοσκευές (το δικό του smoothie maker ξεκάθαρα πολτοποιεί καλύτερα από το δικό σας). Οταν ζείτε μαζί είναι εξαιρετικά ρεαλιστικό, μετά από κάποιο διάστημα, να βλέπετε ο ένας τον άλλο μόνο με πυτζάμες. Οταν ζείτε χωριστά, τουλάχιστον ένας από τους δυο σας πρέπει να φορέσει ρούχα εξωτερικού χώρου για να συναντήσει τον άλλο. Κι αυτό μόνο καλό είναι σε βάθος χρόνου, όσο γλυκούλης κι αν σας φαίνεται τώρα με τις πυτζάμες του με τον σούπερμαν.
Ανεξαρτησία
Να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Οταν ο βασικός μισθός στην Ελλάδα εξισώνεται ολοένα και περισσότερο με το βασικό νοίκι για μια γκαρσονιέρα, το να έχετε σχέση και να μη συγκατοικείτε είναι, εδώ που τα λέμε, πολυτέλεια. Αν όμως ανήκετε στους τυχερούς που μπορούν να έχουν αυτή την πολυτέλεια, είναι ίσως σημαντικό να την κρατήσετε. Γιατί; Πάρτε μολύβι και χαρτί, ώρα για βασική αριθμητική.
Ας υποθέσουμε πως παίρνεις 500 ευρώ τον μήνα (τυχερούλα). Κι ας υποθέσουμε πως το νοίκι σου είναι 250 ευρώ. Αν το πληρώνεις όλο μόνη σου, ξέρεις πως σου μένουν 250 ευρώ για λογαριασμούς, λοιπά έξοδα κι αυτό το je ne sais quois που λέγεται «έχω και ζωή». Αν συγκατοικείς, ξέρεις πως σου μένουν 375 ευρώ… τα οποία ως διά μαγείας ξοδεύεις ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που ξόδευες τα 250. (Αν βάζεις κάθε μήνα τα 125 ευρώ στην άκρη, πραγματικά συγγνώμη. Προσπαθώ, αλλά δεν γίνεται πάντα να καλιμπράρω το κάθε άρθρο που γράφω για τους Παρθένους εκεί έξω.)
Ας υποθέσουμε τώρα πως, χτύπα ξύλο, η σχέση δεν πάει καλά και αποφασίζετε να το διαλύσετε. Αν μένει ο καθένας σπίτι του, ραγίζουν απλώς οι καρδιές σας. Αν συγκατοικείτε, ραγίζουν οι καρδιές σας και ο μηνιαίος προϋπολογισμός σου, καθώς βρίσκεσαι ξαφνικά μείον 125 ευρώ για το νοίκι και ίσως και εν μέσω εύρεσης άλλου διαμερίσματος. Δεν έχουν γίνει αρκετές επιστημονικές μελέτες πάνω στο θέμα, αλλά γνώμη μου είναι πως οι ραγισμένες καρδιές επουλώνονται ευκολότερα όταν δεν έχεις να αντιμετωπίσεις παράλληλα και προβλήματα βιοπορισμού.
Ασυλο
Ο άνθρωπος μπορεί να είναι κοινωνικό ον, αλλά είναι φορές που απλώς νιώθεις αντικοινωνική. Γιατί ξύπνησες με πονοκέφαλο, γιατί γύρισες κουρασμένη από τη δουλειά, γιατί έμαθες πως τα Gilmore Girls φεύγουν από το Netflix και θέλεις να κάνεις μαραθώνιο όσο ακόμα προλαβαίνεις… Δεν έχει σημασία το γιατί. Ο χώρος σου είναι ένα άσυλο, μέσα στο οποίο μπορείς να είσαι όσο αντικοινωνική θέλεις, χωρίς να νιώθεις την ανάγκη να κλείσεις το περιοδικό και να μιλήσεις στον καλό σου που παρεμπιπτόντως είναι δίπλα σου στον καναπέ και σε κοιτάει από γωνία τόση ώρα που διαβάζεις αυτές τις γραμμές.
Κοινωνική ζωή
Στον αντίποδα του παραπάνω επιχειρήματος είναι φορές που απλώς νιώθεις κοινωνική. Που θέλεις να καλέσεις τα κορίτσια σπίτι σου χωρίς να νιώθεις τύψεις ότι ο καλός σου θα κάθεται άβολα στον καναπέ σκρολάροντας στο κινητό του όλο το βράδυ επειδή δεν καταλαβαίνει τα inside jokes σας. Οταν συγκατοικείτε, οι φίλοι σου και οι φίλοι του ξαφνικά απορροφώνται σε μια ευρύτερη κοινωνική μάζα «κοινών φίλων». Κι αυτό φυσικά έχει και τα καλά του, αλλά σε αυτό το άρθρο η δουλειά μας είναι να εστιάσουμε σε σένα και στην ανάγκη σου για αυτοδιάθεση, κοινωνική ή αντικοινωνική.
Δικαίωμα επιλογής
Ανακεφαλαιώνοντας τα παραπάνω, το να είσαι särbo σού δίνει το δικαίωμα να επιλέξεις. Να επιλέξεις πότε, πόσο, πώς και υπό ποιες συνθήκες θα περάσεις χρόνο με τον παρτενέρ σου. Και να επιλέξεις και πότε, πόσο και υπό ποιες συνθήκες χρειάζεσαι χρόνο με τον εαυτό σου. Οταν είμαστε ερωτευμένοι τείνουμε να το ξεχνάμε αυτό, αλλά και τα δύο είναι εξίσου σημαντικά σε μια ισορροπημένη σχέση. Οταν βλέπεις τον särbo σου, τον βλέπεις επειδή το θέλατε και οι δύο, όχι επειδή θέλατε και οι δύο κάτι να τσιμπήσετε και κουτουλήσατε καθ’ οδόν για το ψυγείο.
Disclaimer: Πριν από περίπου 4 μήνες άρχισα να συγκατοικώ με τον καλό μου. Χωρίς να καταλάβω ακριβώς πώς έγινε, περάσαμε από το στάδιο «ζούμε σε διαφορετικές χώρες και μοιραζόμαστε τα έξοδα για να βρεθούμε μια φορά τον μήνα», στο «ζούμε στον ίδιο νομό, μοιραζόμαστε τη βενζίνη και βρισκόμαστε μια φορά την εβδομάδα» και τελικά στο «ζούμε σε 76 τ.μ. και μοιραζόμαστε δύο γατιά, τρεις λογαριασμούς συνδρομητικής τηλεόρασης και μία ενυδατική προσώπου».
Δεν είναι εύκολη πίστα για μας. Πιστεύουμε και οι δυο μας σε όλα αυτά που έγραψα παραπάνω: την ποικιλία, την ανεξαρτησία, το άσυλο και κυρίως στο δικαίωμά μας στην επιλογή (plus, δεν του αρέσουν οι σειρές με σούπερ ήρωες). Αλλά με κάποιο μαγικό τρόπο, η συγκατοίκηση προς το παρόν λειτουργεί (ευτυχώς, του αρέσουν οι σειρές με διαστημόπλοια). Αν αύριο πάψει να λειτουργεί και αποφασίσουμε να είμαστε ξανά Särbo, θέλω να πιστεύω πως δεν θα το δω ως βήμα πίσω, απλά σαν ένα ακόμα κεφάλαιο στη σχέση μας (τι στα κομμάτια, θα έχω γίνει Σουηδέζα ως τότε). Και σας υπόσχομαι πως σε όποια φάση της σχέσης σας κι αν βρίσκεστε, είτε αποφασίσετε να συγκατοικήσετε ή να μείνετε Särbo, για λίγο ή για πάντα, δεν θα σηκώσω ποτέ το φρύδι μου με απορία.